Ησυγκέντρωση ιστορικού και λαογραφικού υλικού της Νέας Ορεστιάδας και Περιφέρειας άρχισε το έτος 1972 από ομάδα δασκάλων και καθηγητών. Δυο χρόνια αργότερα η προσπάθεια αυτή οδήγησε στην ίδρυση του Μουσείου ώστε να βρεθεί κατάλληλος χώρος για τη συγκέντρωση, συντήρηση και προβολή του συγκεντρωμένου υλικού.

 Οι πρόσφυγες κάτοικοι της Ορεστιάδας ήταν ιδιαίτερα πιστοί και κάνανε χαρακτηριστικές εκδηλώσεις της λατρείας τους προς το Θεό με αφιερώματα και δωρεές στις εκκλησίες σε ένδειξη ευγνωμοσύνης ή για ενίσχυση της προσευχής τους. Εγκαταλείποντας τις πατρογονικές τους εστίες έφεραν μαζί τους τα εικονίσματα και τα ιερά σκεύη των εκκλησιών του Καραγάτς, των Αγίων Θεοδώρων και των Αγίων Κωνσταντίνου και Ελένης.

Παραδοσιακές Φορεσιές 

Οι γυναικείες θρακιώτικες παραδοσιακές φορεσιές είχαν ομορφιά, κομψότητα, χάρη και διέφεραν από χωριό σε χωριό και από πόλη σε πόλη. Οι αστικές ήταν καμωμένες από πολυτελή μεταξωτά ή άλλα εντυπωσιακά βιομηχανικά υφάσματα. Οι αγροτικές από υφαντά υφάσματα με ζωηρά χρώματα της φύσης, όλες διακοσμημένες με ωραία χρυσοκεντήματα, σιρίτια, δαντέλες, χρυσές πούλιες και άλλα. Η προσθήκη διακοσμητικών με πολύχρωμες χάντρες, χρυσαφικών, ολοκέντητων μαντιλιών, αύξαναν την εντύπωση.

Έπιπλα

Ένας μεγάλος αριθμός διαφόρων επίπλων εξυπηρετούσε κυρίως τα σπίτια των αστών και ανάλογα με τις ανάγκες και την οικονομική κατάσταση τα σπίτια των αγροτών. Συνήθως αυτά ήταν: Μεγάλο τραπέζι τετρά γωνο ή παραλληλόγραμμο, καρέκλες, ντουλάπα, μπαούλα ξυλόγλυπτα ή ζωγραφισμένα στην πρόσοψη με διάφορες παραστάσεις, καναπέδες, μπουφές, συρταριέρα με τον καθρέπτη, ταβλάς, που χρησιμοποιούνταν στο αγροτικό σπίτι για επιδαπέδιο τραπέζι, το σκαμνί και άλλα.

 Έγγραφα - Βιβλία - Εφημερίδες

Εκατοντάδες έγγραφα, που μαρτυρούν τις οικονομικές συναλλαγές, την κοινωνική ζωή, τη γεωργική παραγωγή και γενικά την ιστορία της περιοχής μας, φυλάσσονται στο Ιστορικό και Λαογραφικό Μουσείο Ορεστιάδας και Περιφέρειας. Πλούσια είναι η συλλογή των εκκλησιαστικών βιβλίων, που χρονολογούνται απ' το έτος 1675, των ιστορικών και των σχολικών βιβλίων. Πολλά απ' τα σχολικά βιβλία είναι εκείνα που χρησιμοποιούσαν σε ελληνικά σχολεία της Αδριανούπολης.